Ik heb een boek geschreven met de titel ‘Ze hebben de zee verkocht’. Het verhaal gaat over een populist die streeft naar zelfbeschikking van zichzelf en zijn verbeelde volk. In dit boek onderzoek ik de menselijke conditie en de sociale en politieke organisatie die daaruit voortvloeit. De website is:
https://www.mijnbestseller.nl/roosmarolinee
Ik beschouw het als een primair levensdoel van iedereen om controle over zijn menselijkheid te verwerven, zodat we waarlijk onszelf kunnen worden, kunnen streven naar de winst en de wereld in harmonie met onszelf, anderen en de natuur kunnen inrichten.
Samenwerking is hierbij noodzakelijk, omdat de mens van nature een sociaal wezen is en hij alleen in samenspraak met anderen werkelijk mens kan worden. Deze sociale omgeving dient echter wel goed te zijn afgestemd op het bevorderen van de belangen van alle deelnemers. Als de onrechtvaardigheid heerst dan werken mensen immers aan het verlies van anderen en uiteindelijk zichzelf, terwijl een duurzame, vreedzame en gelukkige maatschappij bestaat uit mensen die streven naar de winst voor allen.
De populist streeft naar zelfbeschikking voor zijn Utopia en maakt daarbij handig gebruik van de crisis waarin de maatschappij zich bevindt. Hij voelt namelijk haarfijn aan dat een systeem dat leeg van waarden is altijd gevuld wordt door de machtsuitoefening van de gevestigde orde en daardoor de bevolking van de maatschappij vervreemdt en uitsluit.
Hij zegt te streven naar zelfbeschikking om zo de koloniale onderdrukking van zijn volk te doorbreken. Hiertoe poogt hij alternatieven voor de liberale democratie en de kapitalistische vrije markt te installeren, aangezien hij deze ziet als organisatievormen van het kolonialisme. Als alternatief roept hij zichzelf uit tot autocratisch leider van een participatiedemocratie die de belangen van de burger hoort en uitvoert. Het is echter de vraag of de populist een werkelijke revolutionair is of slechts de rol van hofnar speelt in het toneelstuk van de machtigen. Zal hij de verleiding om de leider van een koninklijke minderheid te worden kunnen weerstaan? Strijdt hij om zijn ijdelheid te strelen of om zijn volk te bevrijden?
In zijn strijd voor zelfbeschikking krijgt de populist inzichten aangereikt van een nieuwe religie die de mens en de wereld op een radicaal andere wijze benadert en een blik biedt op de tekortkomingen van de heersende Westerse maatschappelijke religie. Deze nieuwe religie stelt existentiële vragen over de menselijke zelfbeschikking en controle over onszelf en de wereld:
Hoe kan een individu zichzelf controleren als de mens van nature een sociaal wezen is? Hoe weet je wat het is om iets te zijn dat je niet bent? Hoe voorkom je dat verleden en toekomst worden omgekeerd en je zo je vrije wil verliest?
De vragen die de nieuwe religie oproept blijven echter lang onbeantwoord en onbenut, omdat de populist minder revolutionair is dan hij zich voordoet. Hij wil namelijk een toppositie winnen in het oude systeem, terwijl een ware revolutionair een nieuwe werkelijkheid probeert te scheppen. Deze nieuwe werkelijkheid dient zich echter ongevraagd aan en plaatst de populist voor een existentieel dilemma.
Ik heb deze nieuwe religie gestructureerd op een geloof in de vierde dimensie, vergelijkbaar met het lang bestaande idee van Platland. In Platland leeft een tweedimensionaal wezen op een vel papier. Alle objecten zien er voor hem uit als een lijn. Een driedimensionaal wezen, zoals een mens, heeft een volledig overzicht van de tweedimensionale wereld zodat niets verborgen kan blijven. Hetzelfde principe geldt voor de vierde dimensie. Vanuit de vierde dimensie kan je alles in de derde dimensie tegelijkertijd zien en kan niets verborgen blijven. Tevens kan elke driedimensionale knoop ontward worden in de vierde dimensie. Ik gebruik deze abstracte uitgangspunten om een vernieuwd inzicht in de rationaliteit te presenteren en zodoende af te stappen van het gemakzuchtige proces van verkeerde vragen in de hoop geruststellende antwoorden te krijgen.
De poort tussen de derde en vierde dimensie speelt een belangrijke rol in het verhaal. Ik heb die poort gemodelleerd naar een vierdimensionaal object, namelijk de octaplex of 24-cell. Dit is een wiskundig, vierdimensionaal object waarvan alle 24 zijden gelijk zijn.
De dominee van de nieuwe religie claimt dat het geloof in het ware de controle over onszelf biedt, zodat we werkelijk rationele, open en eerlijke mensen kunnen worden die in harmonie met onszelf en de natuur leven. De dominee laat zien dat de rede en de emoties nauw met elkaar zijn verweven en dat de menselijke rationaliteit niet te herleiden is tot het atomaire individu, maar tot de minimale eenheid die controle over de wereld heeft. Het blijft tot het laatste moment onzeker of de populist deze controle uiteindelijk zal bereiken en zelfbeschikking voor zijn Utopia en zichzelf kan verwezenlijken.
De populist ziet zichzelf namelijk als een realist die strijd tegen het neokolonialisme. In zijn wereld overwint de sterkste en gaat het hard tegen hard en haat tegen haat, waarbij elke nuancering een overgave is in plaats van een handreiking voor samenwerking. De nieuwe religie biedt als alternatief voor deze botsing van haat, een verstrengeling van liefde en een helder overzicht die mensen bijeenbrengt en hen zo weer rationeel maakt.
Echter, de populist heeft zijn denken vastgeklonken aan zijn missie om daarmee zijn onzekerheid te controleren. Hij claimt te varen op de emoties van de gewone mensen, terwijl hij zelf een nuchtere leider is. De dominee van de nieuwe religie laat hem zien dat dit in werkelijkheid slechts rationalisaties zijn van een ontspoorde dwaas die nuchterheid veinst om zijn labiliteit te verbergen.
De populist is er verder van overtuigd dat meritocratische competitie een eerlijke maatschappij oplevert, terwijl de dominee laat zien dat het succes van mensen grotendeels het gevolg is van rechtvaardige samenwerking en de controle over machtsmiddelen.
De dominee van de nieuwe religie biedt de populist oplossingen voor de vele maatschappelijke problemen die onoverkomelijk lijken, omdat deze vanuit een verkeerd perspectief en op een te hoog niveau worden bekeken. De populist wil deze oplossingen echter niet zien, omdat het een bedreiging voor zijn ambitie als grote leider vormt.
De werkelijke oorzaak van vele maatschappelijke problemen is de zero-sum machtsstrijd, waarbij de ambities van mensen tegenover elkaar staan en elk feit slechts een gelegenheidsargument wordt om de ander te benadelen. De populist gebruikt de ambities van zijn achterban als gelegenheidsargument om een machtspositie te verwerven. Deze beperkte selecties van de werkelijkheid zijn slechts gericht op het winnen van de machtsstrijd en leiden niet tot een bredere waarheid.
In het verhaal ‘Ze hebben de zee verkocht’ speelt waarheidsvinding in de maatschappij en de visie van de mens op de werkelijkheid een grote rol. Onze blik op de wereld is per definitie beperkt en we lopen als mensen altijd in de mist, waarbij helderheid niet voor een bredere blik zorgt, maar de zon ons verblind. De mist zorgt ervoor dat we slechts zien wat direct voor ons staat, maar die omgeving wordt bepaald door onze persoonlijke beperkingen. Om verder te kijken dan deze beperkingen gebruiken we niet onze zintuigen, maar onze dromen en ambities: We zien wat we willen zien en kijken waarnaar de ambitie ons wijst; onze ambitie richt de blik. Deze ambitie is slechts bevorderlijk voor ons welzijn als we voldoende controle over de uitkomsten in de toekomst hebben. Een dergelijke controle is slechts mogelijk bij de heerschappij van de rationaliteit in de omgeving. De mens is een rationeel wezen, maar mist de capaciteiten om in eenzaamheid rationeel te zijn. De gemeenschap die voor het bereiken van rationaliteit nodig is vormt daarom de kleinst mogelijke eenheid van de menselijkheid.
Ik denk dat het verhaal ‘Ze hebben de zee verkocht’ voldoende parallellen biedt om daarmee nieuwe inzichten te krijgen in de maatschappij die hopelijk kunnen leiden tot meer positieve verhalen die de samenleving vooruithelpen.
Mijn boek: Ze hebben de zee verkocht. Roosma Rolinee.
ISBN: 9789403686820
